Зерттеу Алматылықтар шығарындылары төмен аймақтарды енгізу туралы не ойлайды?Фокус-топтар нәтижелері

Almaty Air Initiative қоры Алматы тұрғындарының шығарындылар төмен аймақтарды (LEZ) енгізуге деген көзқарасын зерттеді.

Зерттеудің мақсаты – халықтың хабардар болу деңгейін, экологиялық қауіптерді қабылдауын, өзгерістерге дайындықты және экологиялық бағдарламаларды жүзеге асыруға қатысты талаптарды анықтау.

Зерттеудің мәні неде?
Зерттеу үш түрлі өмір салты мен көлік тәртібі бар топты қамтыды – жүргізушілер, таксистер және жаяу жүргіншілер. Барлық тұрғындар Алматы ауасының ластанғанымен келіседі. Бұл пікір бұқаралық ақпарат құралдарының емес, жеке бақылаулардың (тауға шығу және қаланы биіктіктен көру) және физикалық жай-күйдің негізінде қалыптасқан.

Сауалнамаға қатысушылар экологиялық жауапкершілікті аз бақыланатын көздерге – жылу электр орталығы (ЖЭО) мен тығыз құрылысқа аударады. Көліктің ластау үлесі мойындалады, алайда жеке жауапкершілік жүргізушілер мен таксистердің көпшілігі тарапынан жоққа шығарылады.

«Көлік көп, бірақ ең көп түтіндейтін – автобустар мен маршруткалар. Солардан бастау керек.»
Ер адам, 35–45 жас, жүргізуші

Ауаның ластануына көліктердің жаһандық ықпалын түсінетін сезімтал топ – бұл жаяу жүргіншілер.

LEZ бағдарламасына көзқарас
LEZ бағдарламасы көпшілікке беймәлім: терминді түсіндіру қажет, ал түсіндірілгеннен кейін күмән мен алаңдаушылық туғызады. Төмен шығарындылар аймағы “кедейлерге салынатын салық”, “байларға арналған бағдарлама”, “тағы бір айыппұл” ретінде қабылданады. Адамдар балама мүмкіндіктердің жоқтығын, қоғамдық көліктің жеткіліксіздігін атап өтеді. Жүзеге асырудағы тағы бір кедергі – халықтың билікке деген сенімсіздігі.

«Егер бәрін дұрыс түсіндірсе, халық түсінеді. Ең бастысы – мұның айыппұл үшін емес, адамдар үшін жасалып жатқанын көрсету.»
Әйел адам, 35–45 жас, жаяу жүргінші

Күтілімдер мен ұсыныстар
Респонденттер таза ауа үшін күрестің маңыздылығын жоққа шығармайды, бірақ алдымен келесі шарттардың орындалуын талап етеді:
– қоғамдық көлікті жақсарту (жиілігі, кондиционерлері, маршруттар);
– ескі көліктерді утилизациялау бағдарламасы және жеңілдікпен жаңа көлікке ауыстыру мүмкіндігі;
– көлік ауыстыру инфрақұрылымын дамыту (кіреберіс маңындағы тұрақтар, жеткізу қызметі);
– экологиялық ағарту, мектептер мен блогерлер арқылы да;
– жекелеген топтарға басым ақпараттандыру (зейнеткерлер, мүмкіндігі шектеулі жандар, таксистер мен курьерлер, көпбалалы және әлеуметтік аз қамтылған отбасылар).

Басты ой:

«Біз өзгеріске қарсы емеспіз – біз бұл үдерістен шеттетілгенімізге қарсымыз.»

📎 Зерттеудің толық есебімен осы сілтеме арқылы танысуға болады